غارهای دستکند «هنامه»؛ چشم‌اندازی به وسعت تاریخ
تاریخ انتشار: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۳۵۴۲۹
غارها یکی از مهمترین مقصدهای گردشگرانی است که در فصل گرما دل به کوه و دشت می‌زنند و از هیجان و وجاهت این نعمت‌های خدادادی استفاده می‌کنند و اگر این اماکن همانند غارهای هنامه گواه قدمت و تاریخ گذشتگان باشد باید در برنامه سفر گنجانده شود.
اگرچه غار هنامه شیروان برای بیشتر مردم کشور ناشناخته مانده است اما زیبایی وصف ناپذیر این اثر تاریخی و شکل‌گیری آن در دل دیار قومیت‌ها از قابلیت‌های فراوانی برای جذب طبیعت گردان داخلی و خارجی برخوردار است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
داشتن مولفه‌هایی چون آب و هوای خوب، طبیعت زیبا و به دور از شلوغی شهر و دود و زندگی ماشینی، این غارها را در صدر گردشگری خراسان شمالی قرار می‌دهد.
۱۸ کیلومتر که از شهرستان شیروان به سمت شمال و دره سیوکانلو حرکت کنید، دُرست در دامنه کوه های مشرف به روستای زیبای هنامه غارهایی را مشاهده می کنید که از دوردست زیبایی آن مشهود است و وقتی که به پایین دست غار می رسید دیوارهای کاهگلی و زندگی آرام روستای هنامه چشم نوازتر می شود.
کنده کاری های محدوده غارهای هنامه توسط گنج یابان اگرچه هیمنه و شکوه این اثر تاریخی را به خطر می اندازد ولی آثار کوزه‌های سفالی، خاکستر و تیرهای داخل این کنده کاری‌ها شکوه و قدمت منطقه را نمایان می‌کند.
نام این غار برگرفته از نام روستایی در پایین دست آن است؛ روستایی که قدم زدن در کوچه‌های آن و گپ و گفت با اهالی روستا خالی از لطف نیست و باغ های انگور پایین دست غار خود گواه سیری دیگر از دنیای گردشگری در این خطه است.
بیشتر بخوانیدغارهایی به عمق تاریخ
غارهای هنامه شیروان یک مجموعه معماری دستکند هستند که در سه طبقه روی هم در سینه کوهی در جنوب روستای هنامه از توابع دهستان سیوکانلو در ۱۸ کیلومتری شمال شهرستان شیروان قرار گرفته است و بر اساس تحقیقات و از روی سفالینه های به دست آمده در اطراف این مجموعه غارهای هنامه در قرون چهار الی پنج هجری ساخته شده و در دوران بعد و به ویژه در زمان آشوب و نا امنی مورد استفاده قرار می گرفته است.
در تمام این مناطق جنس تشکیلات زمین شناسی به نحوی است که امکان حفاری مجموعه ای از اتاقها و فضاهای دیگر در سینه کوه را به ساکنان می داده است.
غارهای هنامه شیروان در سه طبقه بر روی هم در دیواره عمودی کوه حفر شده و سقف هر طبقه، کف طبقه فوقانی را تشکیل می دهد و سقف و یا کف اتاقها یک لایه متراکم شنی به ضخامت ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر است که به طور طبیعی در کوه وجود داشته و بطور مناسب از آن بهره برداری شده است.
فضاهای این اتاق‌های دستکند در سه طبقه شکل داده شده که یکی بر روی دیگری واقع و ظاهرا هر طبقه کارکرد متفاوتی نیز داشته است و طبقه اول که در آن دالان‌های نسبتا بزرگ با پیش آمدگی هایی در پای دیوار به شکل آخور دیده می شود، احتمالا مربوط به نگهداری احشام بوده و کاربری طویله یا آغل را داشته است.
در برخی فضاها ارتفاع آخورها بیش از یک متر است که باید مربوط به تغذیه حیوانات باربر مانند اسب و قاطر بوده باشد و طبقه دوم، فضاهای کوچکتر با تودرتویی بیشتری دارد که با توجه به وجود اجاق های متعدد و دودزدگی سقف آنها باید مربوط به زندگی و سکونت افراد بوده باشد که ضخامت قابل توجه لایه دوده و کربن بر سقف و دیواره ها این طبقه نشانگر آن است که این مکان مدتها سرای امنی برای ساکنان بومی منطقه بوده و مورد توجه فراوان قرار داشته است.
پراکندگی قطعات خمره ها و ظروف سفالین، ذخیره سازی آرد و غلات در پای دامنه و نزدیک به غارها نیز نشانگر زندگی در این محل به ویژه در دوره های آشوب و ناامنی سیاسی است تا ساکنان یارای مقاومت در برابر مهاجمان را داشته باشند.
طبقه سوم در این مجموعه اتاق های کمتر ولی نسبتا بزرگتری دارد که احتمالا انبار بوده و برای ذخیره کردن اشیا و آذوقه از آنها استفاده می شده است و تمام عناصر معماری داخل این فضاها از قبیل آخورها، اجاق ها و غیره از جنس کوه و به صورت دستکند ایجاد شده است.
بر اساس تحقیقات و از روی سفالینه های به دست آمده در اطراف این مجموعه غارهای هنامه در قرون چهار الی پنج هجری ساخته شده و در دوران بعد و به ویژه در زمان آشوب و نا امنی مورد استفاده قرار می گرفته است.
این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۲ هزار و ۲۱۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و نمونه مشابه اینگونه معماری دستکند و روستایی که در دل کوه حفر شده، در سایر مناطق ایران به ویژه در جنوب کشور مشاهده شده که از آن جمله می توان به غار “خربس ” در جزیره قشم و روستای “میمند” در کرمان اشاره کرد.
غبار فراموشی بر غار هنامه
بنا بر اظهار کارشناسان میراث فرهنگی این اثر تاریخی به دلیل کم توجهی، روزگار بدی را تجربه می کند و بارندگی های سال های اخیر موجب شکاف عمودی عمیقی بر بدنه غارها شده است و از آنجایی که این غارهای دستکند در جلگه ای واقع شده که عنوان بخش تولید انگور و میوه های فصلی در شمال خراسان شهره است، همواره محل حضور گردشگران بومی و غیربومی بوده و هر آن خطر ریزش آوار از دل کوه وجود دارد که می تواند حتی تهدیدی برای سلامت گردشگران نیز محسوب شود.
با وجود هشدارهای چندین ساله کارشناسان میراث فرهنگی تاکنون هیچ اقدامی برای مرمت این اثر مهم تاریخی و هنر دست هنرمندان قرون اولیه اسلامی در استان خراسان شمالی صورت نگرفته است.
همچنان بازسازی و بهسازی این غار نیز همانند ده‌ها آثار تاریخی در معرض خطر تخریب استان در انتظار اعتبار بازسازی و بهسازی است که همه ساله به طور قطره چکانی پرداخت می شود و تاکنون نتوانست این اعتبار ناچیز مرهمی بر دردهای بزرگ آثار تاریخی منطقه باشد.
بازدید میدانی خبرنگار ایرنا از این منطقه نشان می دهد که در حدود چهار کیلومتر جاده خاکی از جاده اصلی به سمت غار را باید طی مسیر کرد و در محل پایین دست غار نیز هیچگونه امکانات رفاهی برای استراحت وجود ندارد.
علی رغم اینکه مردم این خطه برای فرار از گرمای تابستانی در ساعات بعداز ظهر و روزهای تعطیل به خنکای دامنه کوهای سیوکانلو پناه می برند و دامنه غارهای هنامه در تعطیلات آخر هفته روزهای شلوغی را سپری می کند، ولی وقتی که با نبود امکانات رفاهی در این منطقه تاریخی مواجه می شوند، دلسرد از این گردش روزانه از این مشکلات گلایه مند می شوند.
شهرستان شیروان در ۶۰ کیلومتری شرق بجنورد و در مسیر اصلی مسافران شمال مشهد و زائران بارگاه قدسی ثامن‌الحجج حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) واقع است که دارای ۶ روستای هدف گردشگری است.
استان‌ها خراسان شمالی ۰ نفر برچسب‌ها بجنورد گردشگری خراسان شمالی شیروانمنبع: ایرنا
کلیدواژه: بجنورد گردشگری خراسان شمالی شیروان بجنورد گردشگری خراسان شمالی شیروان هنامه شیروان خراسان شمالی غارهای هنامه پایین دست
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۳۵۴۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حریق انبار قطعات خودرو در کرج
مهدی سمیعی در گفت وگو با خبرنگار مهر گفت: در پی تماس با سامانه ۱۲۵ از حریق انبار قطعات خودرو در بلوار شهید چمران، خیابان شهید نجاری مطلع شدیم.
وی افزود: برای اطفای حریق و امدادرسانی به این حادثه ۱۵ نفر نیروی عملیاتی به همراه پنج دستگاه خودروی امدادی از چهار ایستگاه به محل حادثه اعزام شدند.
سمیعی عنوان کرد: این حریق در طبقه همکف یک ساختمان دو طبقه به متراژ حدوداً ۱۵۰ مترمربع رخ داد و خسارت جانی در بر نداشت.
سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرج عنوان کرد: با حضور به موقع آتش نشانان ضمن جلوگیری از سرایت حریق به دیگر نقاط نسبت به ایمن سازی محل اقدامات لازم انجام شد.
گفتنی است که کارشناسان اداره علت یابی با حضور در محل حادثه در حال بررسی علت هستند.
کد خبر 6094442
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان